Contribution of Communist Party of Turkey

Dear comrades, I greet you all on behalf of the Communist Party of Turkey.

Before March 8, International Working Women's Day, I hope that this conference on women's inequality will be a guide for the communist movement's approach to women's struggle for equality.

Marxist-communist literature and social sciences tell us a lot about women’s inequality and the origins of the women's question. Of course, grasping the roots of the problem is essential for us in better defining how to struggle against it. However, what is the priority for the communists today is not to re-discuss women's inequality on a historical, cultural or anthropological ground again and again. It is evident that there has been a growing liberal tendency to approach the women’s question as an identity problem which is totally isolated from the class struggle and increasingly being reduced to the struggle for rights. However, what we need to discuss instead is on which ideological and political framework women's issue needs to be addressed so that it can bring us closer to the revolution in our countries and all over the world.

Before going into the details, I would like to briefly touch on Turkey's context, which has aroused interest among the actors in the world communist and women’s movement in recent years. Despite the unique conditions, the reality regarding the women’s question in Turkey is not fundamentally different from those in European countries and the rest of the world.

In the last quarter of 2023, according to official statistics, the female employment rate in Turkey was 31.8%, while the Registered Full-Time Employment (RTE) rate based on the same data shows that this rate is actually 20.1%. In other words, only one out of every 5 women is employed in formal full-time employment. Again, according to official statistics, the unemployment rate in our country is 7.5% for men and 11.8% for women. When this rate is calculated by excluding the effect of seasonal work with the Broadly Defined Unemployment Rate, the female unemployment rate even rises to 29.9%. Women's wages barely reach sixty-seventy percent of men's wages although it varies according to different levels of education, and unlike it is always claimed, the increase in the level of education does not reduce the gender pay gap in any meaningful way. As we have seen during the COVID-19 pandemic, these rates, which are worsening to the detriment of women in every crisis of capitalism, are the clearest indicators of women’s inequality in the labour market.

Of course, women's employment and labour force participation rates and the wage gaps are important areas of struggle for us. However, there are also some other areas of struggle that are not always explicitly on the agenda of the working class as a whole but have their roots in inequality as well. Communists need to develop a strong class-based approach to those areas in order to link those dynamics to the struggle for socialism and to become a hegemonic power in that regard. In this respect, communists have to expose the class roots of the problems such as violence against women and the women’s unequal representation in social and political life, which are generally presented as the subject of the cultural studies rather than the class struggle by the bourgeois politics.

Let us have a look at the case of violence against women:

In 2023, 315 women were murdered in Turkey and 248 women were found dead in suspicious circumstances. 65% of these women were murdered in their homes, and around 70% were killed by men they knew, just for the reason that they are making their own decisions about their lives. Some of them had protection orders. Even these few numbers prove that women are not the blessed members of the family at home, unlike what the right-wing governments and political Islam in our country claim, and that the capitalist state fails to protect women. But there is more to examine here. When we look at the class profile of the women subjected to violence, we see that almost all of them are members of the working class who are employed or unemployed, and they are relatively poorer. This alone shows that violence against women is not just a matter of "freedom" as many institutions, foundations and women's organizations claim. Violence against women serves to subjugate the women who comprise half of society, keep them behind at home and in the workplace, and make them settle for low wages and long working hours. Approaching the phenomenon of violence against women, of which class roots are seen even only by looking at its consequences, by directly linking it with culture, lack of education or "male nature" causes the conditions that create and legitimize violence to be ignored and the real enemy to be misidentified. This class orientation, which is invisible at first glance, shows us that the fight against violence against women cannot be put up only with the rhetoric of "sisterhood" and "solidarity", and that it is in fact a fight for equality which is on the agenda of the working people as a whole.

Various institutions and international organisations functioning within the borders of  the capitalist system use parameters and indexes to measure women’s inequality in terms of opportunities, resources, power and status. It must be said that very few of these are functional for understanding and explaining the women’s issue, even most of them dissemble the problem and so protect the interests of the system. For example, one of the parameters of women’s inequality is related to the position, power and status of women in decision-making mechanisms, measured by the number of women deputies in parliament and the number of women managers in companies. In the general elections held in Turkey in 2023, women's representation in parliament increased from 17.3% to 19.8% when compared to the previous composition of the parliament. This is in fact not a sign of any improvement in terms of women’s equality, because the current composition of the Turkish parliament is  the most right-wing and counter revolutionary one that the Republic of Turkey has ever had. In the examples of  the most popular strikes and worker resistance in Turkey in recent years, there were generally female bosses and CEOs at the top of the companies. These resistances have also served as good examples to show that not all women are sisters and not all women can be in solidarity with each other, unlike feminists and liberals who feed on the freedom paradigm in approaching the women’s question.

The point we want to draw attention to through these examples is that we need a cautious class perspective and proper conceptualizations in order not to fall into some traps and to draw our line of struggle accurately. This is because the capitalist system wants to confine the women's struggle for equality to a demand for justice and freedoms alone, just as it wants to confine the working class struggle to a field of rights and freedoms within the system. The idea of "I am free, I make my own decisions" and the preaching of "trust in your own strength", which the capitalist system and liberal ideology try to hammer into the centre of women's rebellion, only turns into an expressionist superficial rebellion when the objective conditions do not change, and above all, it causes many women to despair in conditions where they fail individually. Capitalism, which not only ideologically but sometimes directly economically offers women an individual liberation, could not save them with the micro-credits it offers as an initiative, on the contrary, it pushed them into debt and a dead end.

In Turkey's context, it should be said that in addition to the hegemony of the market economy in every aspect of life, the liquidation of secularism and the spread of religious sects all over the social life have also deepened women’s inequality. As the reactionary ideology has strengthened, the social perception of women has become more defined within the domestic sphere, therefore accelerating the process of women's inclination to choose jobs that have flexible, part-time and precarious working conditions. As the public care facilities, nurseries and kindergartens are closed, to have a kindergarten in workplaces ceased to be an obligation, and the provision of all kinds of care work is marketized and left to the private sector, women have been left alone with the burden of caring for children, the elderly and sick family members who are unable to work. If a woman with the burden of care work is working with a minimum wage at the same time, almost the only option for her is to leave her children in relatively cheap dormitories of the religious sects. This is where the demand for secularism and a planned economy based on state-ownership enters into the communists’ agenda with a high priority. Secularism is a vital as well as an essential condition for equality since in its absence oppression and violence against women increases. Without secularism, there is no equality. The state economy, on the other hand, is the only condition for the elimination of women's unequal division of labour within the family. It is essential for women to be freed from the burden of care work and to be liberated in that sense. The goal of raising the demand for a planned economy based on state ownership and the struggle for secularism, which are prioritized in the political agenda of  TKP in recent years, overlaps exactly with the ideological and political requirements in the struggle for women's equality.

Capitalism has completely lost its legitimacy for women in many respects in the last decade, especially during the pandemic. Women's inequality deepened with the increased burden of care work and housework at home, low wages and precarious work at the workplace became widespread, harassment, violence and even the news of femicides became 'ordinary’ in our lives. For this very reason, it is time not just to raise the demand for a system change but also to point out the alternative to this system, which is socialism. Women do not need a justice system where the perpetrators of murders are punished but the femicides are still ongoing, a social security system where the gender pay gap is reduced but the exploitation continues, a health system where the right of abortion is legalised but a high fee that amounts to approximately a monthly salary of a woman is asked for an abortion and the social conditions where being a single mother is welcomed but no public kindergartens exist. What women need instead is a socialist country where egalitarian policies and a secular political system prevail.

The task of communists is to prevent women's uprisings and struggle for equality from being confined to the ideological limits of the capitalist system and the paradigm of freedom. That is why, as in every aspect of the class struggle, we should strengthen the equality paradigm in our approach to the women’s struggle as well.

 

___________________________

 

Değerli yoldaşlar,

Hepinizi Türkiye Komünist Partisi adına selamlıyorum.

8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü öncesinde kadınların eşitsizliği üzerine yaptığımız bu toplantının komünist hareketin kadınların eşitlik mücadelesine yaklaşımında akıl açıcı ve yol gösterici olmasını diliyorum.

Cinsiyetler arası eşitsizlik ve kadın sorunun kökenleri üzerine marksist-komünist literatür ve toplum bilimleri bize pek çok şey söylüyor. Elbette sorunun kökenini kavramak çözüm yollarını ve siyasi mücadele hattını tariflerken bizim için elzem. Ancak komünistlerin bugünkü ihtiyacı kadınların eşitsizliğini tarihsel, kültürel ya da antropolojik bir zeminde yeniden tartışmak değil. İhtiyacımız olan, sınıf mücadelesinden uzak bir kimlik sorunsalı olarak ele alınan ve maalesef giderek haklar mücadelesine indirgenen kadın meselesinin hangi ideolojik ve siyasal düzlemde ele alınırsa bizleri ülkelerimizde ve dünyada devrime yaklaştıracağı üzerine tartışmak.

Bu tartışmayı açmadan önce son yıllarda kadın mücadelesi ile uluslararası sol arenada da ilgi çeken Türkiye’nin bazı gerçeklerine kısaca değinmek istiyorum. Elbette özgün koşullarına rağmen Türkiye gerçekliği Avrupa’daki ve dünyanın geri kalanındaki ülkelerden özünde çok da farklı değil.

2023 yılının son çeyreğinde yayınlanan resmi istatistiklere göre Türkiye’de kadın istihdam oranı %31,8 iken aynı verilerden hareketle yayınlanan Kayıtlı Tam Zamanlı İstihdam (KATİ) oranı ile bu oranın gerçekte %20,1 olduğunu görüyoruz. Yani her beş kadından yalnızca biri kayıtlı ve tam zamanlı olarak istihdam ediliyor. Yine resmi istatistiklere göre emekçilerin giderek yoksullaştığı ülkemizde, işsizlik erkeklerde %7,5 iken kadınlarda %11,8 oranında seyrediyor. Bu oran mevsimlik işçiliğin etkisinden arındırılmış olarak Geniş Tanımlı İşsizlik Oranı olarak hesaplandığında ise kadın işsizlik oranı % 29,9’a çıkıyor. Hep iddia edildiği gibi eğitim seviyesinin yükselmesi cinsiyetler arasındaki bu makasları kesinlikle anlamlı olarak kapatamıyor. Son olarak pandemi sürecinde de gördüğümüz gibi kapitalizmin her türlü krizinde kadınlar aleyhine kötüleşen bu oranlar, emek piyasasında cinsiyetler arasındaki eşitsizliğin en açık göstergeleri.

Kadınların istihdam ve emek gücüne katılım oranları, ücretler arasındaki fark elbette bizler için önemli bir mücadele alanı. Ancak komünistlerin kadın başlığında doğrudan ve açık olarak işçi sınıfının gündemi olan konular dışında kalan alana da güçlü bir sınıfsal yaklaşım geliştirmeleri gerekiyor. Aksi takdirde komünistlerin sosyalizm mücadelesinin güçlenmesinde önemli birer dinamik olan kadın mücadelesinin dışında kalması ya da bu alanı düzen için bir unsurlara terk etmesi riski ortaya çıkıyor. Bu açıdan komünistler kadına yönelik şiddetten kadının toplumsal statüsüne daha çok kültürel başlıklar gibi sunulan meselelerin aslında içerdiği sınıfsallığı da ortaya çıkarmak durumunda. Örneğin kadına yönelik şiddet başlığını ele alalım:

Türkiye’de 2023 yılında 315 kadın cinayeti gerçekleşti, 248 kadın ise şüpheli şekilde ölü bulundu. Bu kadınların %65'i evlerinde, yaklaşık %70'i hayatlarına dair karar aldıkları için tanıdıkları erkekler tarafından öldürüldü. Bazılarının koruma kararı vardı. Bu kadarcık rakam bile sağcı iktidarların ve bizim ülkemizde siyasal islamın iddia ettiği gibi kadınların evde ailenin baştacı olmadığını ve devletin kadını koruyamadığını ispat ediyor. Ama bizim burada bakmamız gereken daha fazla şey var. Şiddete uğrayan kadınların sınıfsal profili incelendiğinde hemen hepsinin işçi/işsiz, işçi sınıfının kadınları ve yoksul emekçiler olduğunu görüyoruz. Bu bile başlı başına kadına yönelik şiddetin pek çok kurum, kuruluş ve kadın örgütünün iddia ettiği gibi aslında özgürlükler alanının konusu olmadığını gösteriyor. Sadece sonuçları itibarıyla bile sınıfsal olan kadına yönelik şiddetin kültürle, eğitimsizlikle ya da “erkek doğası” ile ilişkilendirilmesi ise şiddeti var eden ve meşrulaştıran koşulların göz ardı edilmesine ve düşmanın yanlış tarif edilmesine neden oluyor. İlk bakışta göze görünmeyen bu sınıfsallık, kadına yönelik şiddetle mücadelenin sadece “kızkardeşlik” ve “dayanışma” söylemi ile verilemeyeceğini, aslında bir eşitlik kavgası olarak da tüm emekçilerin gündemi olduğunu bizlere söylüyor.

Düzenin çeşitli kurumları ve uluslararası bazı kuruluşlar cinsiyetler arasındaki eşitsizlik ve adaletsizliği ölçerken fırsatlar, kaynaklar, güç ve statü gibi alanlar üzerinden parametreler ve endeksler kullanıyor. Bunların çok azının kadın meselesini anlamak ve anlatmak için işlevsel olduğunu, hatta çoğunun sorunları sakladığını ya da düzeni koruduğunu söylemek gerekir. Örneğin cinsiyetler arasındaki eşitsizlik parametrelerinden birisi de kadınların karar alma mekanizmalarındaki yeri, gücü ve statüsü ile ilişkili olarak mecliste kaç kadın milletvekilinin olduğu ve şirketlerde kaç kadın yönetici olduğu ile ölçülüyor. Türkiye’de 2023 yılında yapılan genel seçimlerde önceki dönem parlamentosunda %17,3 olan kadın temsil oranı %19,8’e çıktı. Bu herhangi bir iyileşmenin işareti olmadığı gibi yeni parlamento Türkiye Cumhuriyetinin gördüğü en sağcı ve en kadın düşmanı meclis bileşimine sahiptir. Ek olarak, Türkiye’de son yıllarda en çok gündeme gelen işçi grevleri ve eylemlerinde genellikle kadın patronlar ve CEO’lar karşımıza çıktı. Kadınların desteklendiği söylemi ile devletten ekonomik teşvikler ve krediler alan bu kadın patronlar, özgürlük söyleminden beslenen feministlerin ve bazı solcuların iddia ettiği gibi bütün kadınların kardeş olmadığını ve her kadınla dayanışılamayacağını kanıtlıyor.

Bu örnekler üzerinden dikkat çekmek istediğimiz nokta kadının eşitlik mücadelesinde bazı tuzaklara düşmemek ve mücadele hattımızı doğru çizmek için dikkatli bir sınıfsal bakışa ve doğru kavramsallaştırmalara ihtiyacımız olduğudur. Zira düzen işçi sınıfı mücadelesini nasıl sadece düzen içi bir haklar ve özgürlükler alanına hapsetmek istiyorsa kadının eşitlik mücadelesini de tek başına bir adalet talebine ve özgürlükler alanına indirgemek istemektedir. Düzenin ve liberal ideolojinin kadınların başkaldırısının merkezine çakmaya çalıştığı “Ben özgürüm, kendi kararlarımı kendim veririm” düşüncesi ve “kendi gücünüze güvenin” vaazı nesnel koşulların değişmediği durumda sadece dışavurumcu yüzeyel bir isyana dönüşmekte, üstüne pek çok kadının bireysel olarak başarısız olduğu koşullarda umutsuzluğuna neden olmaktadır. Sadece ideolojik olarak değil bazen de doğrudan ekonomik olarak bireysel bir kurtuluşu kadınların önüne seren kapitalizm kadınlara destek olarak sunduğu mikro krediler ile pek çok kadını kurtarmamış aksine onları borçlandırarak bir çıkmaza sürüklemiştir.

Türkiye söz konusu olduğunda piyasacılığın yanında laikliğin tasfiyesinin ve tarikatların yaygınlaşmasının da cinsiyetler arasındaki eşitsizliği derinleştirdiği söylemek gerekir. Gericilik yükseldikçe toplumsal algıda kadın daha çok ev eksenli tanımlanır hale gelmiş, bu nedenle kadınların esnek, yarı zamanlı ve güvencesiz çalışma koşullarını tercih etmeleri süreci hızlanmıştır. Kamuya ait bakım evlerinin, kreş ve yuvaların neredeyse tümüyle kapatılması, işyerlerinde kreş olması zorunluluğunun pratik bir uygulama olmaktan çıkması ve her türlü bakım işinin özel sektöre devredilmesi ve piyasalaştırılması ile kadınlar evde çocuk, çalış(a)mayan yaşlı ve hasta kişilerin bakım yükü ile baş başa kalmıştır. Bu konuda yardıma ihtiyacı olan bir kadının çalışıyor olması durumunda neredeyse tek seçeneği çocuklarını ücretsiz tarikat ev ve yurtlarına bırakmaktır. Burada komünistlerin gündemine oldukça yakıcı bir şekilde laiklik ve devletçilik talebi girmektedir. Laiklik, yokluğunda kadına yönelik baskı ve şiddet arttığı için yaşamsal olmasının yanında, eşitlik için de olmazsa olmaz bir koşuldur. Laiklik yoksa eşitlik de yoktur. Devletçilik ise kadınların aile içindeki eşitsiz işbölümünün toplumsal olarak ortadan kaldırılmasının tek koşuludur. Kadının üzerindeki bakım yükünden kurtulması ve bu anlamda özgürleşmesi için devletçilik şarttır. TKP’nin son yıllarına damga vuran devletçilik, laiklik talebinin yükseltilmesi hedefi bu açıdan kadının eşitlik mücadelesinde işaret ettiğimiz ideolojik ve siyasal hat ile birebir çakışmaktadır.

Oysa kapitalizm son on yılda ve özellikle pandemi döneminde pek çok açıdan kadınlar için meşruiyetini tamamen yitirmiştir. Eşitsizlikler evde artmış bakım ve ev işi yükü ile derinleşmiş, düşük ücret ve güvencesiz çalışma yaygınlaşmış, taciz, şiddet ve hatta kadın cinayetleri gündelik hayatın sıradan unsurları haline gelmiştir. Tam da bu nedenle, düzen değişikliği talebinin ve anti-kapitalizmin yerine alternatifini işaret etmenin zamanı çoktan gelmiştir. Kadınların ihtiyacı sadece cinayet faillerinin cezalandırıldığı ama cinayetlerin devam ettiği bir adalet sistemi, cinsiyete dayalı ücret farkının kapatıldığı ama sömürünün devam ettiği bir sosyal güvenlik sistemi, kürtaj hakkının yasallaştığı ama kürtaj için bir aylık asgari ücretin talep edildiği toplumsal bir sağlık sistemi veya bekar anne olma özgürlüğünün olduğu ama kamusal kreşlerin olmadığı toplumsal bir yaşantı değildir. Kadınların ihtiyacı olan şey, eşitlikçi politikaların ve laik bir siyasi sistemin hakim olduğu sosyalist bir ülkedir.  

Komünistlere düşen görev kadının başkaldırısı ve eşitlik talebinin düzenin liberalizmin ideolojik oyunlarına ve özgürlükler alanına hapsedilmesine karşı uyanık olmak ve her alanda olduğu gibi bu başlıkta da eşitlik talebini güçlü kılmaktır.